2007-11-26

interaktibitatea

nazkatuta nago! bideojokuekin hasi zen eta orain esparru guztietan aurki dezakegu hitz madarikatua! gainera, gehiegi erabiltzen diren beste hainbat hitzen kasuan bezala (ikus demokrazia edo terrorismoa), dagokiena ez den zentzu bat ematen zaio ia beti. nola esan behar da?? botoi bati sakatzea interaktibitatea bada, nire aszensorea joku interaktiboa da!

aurrekoan telebistan ikusi nuen informatiko gazteen talde batek arte museoen iraultza izan behar den programa interaktiboa sortu dutela. honetan, meninas margo famatuan sartu zaitezke. hau da, bapatean margarita infantaren atzean zaude, velazquezen burugaina ikusten, eta gelaren panoramika bat egin dezakezu. paretetan kuadroak ikusten dituzu, pertsonaien atzekaldea, ispilua frentean. eta asmakizun ona balitz moduan aurkeztu zuten ere!

bi galdera nagusi dauzkat honen aurrean: lehena, non dago hemen interaktibitatea? berdin dio zein botoiari ematen diozun; programak bakarrik gela hori erakutsiko dizu, eta aurretik programatuak dauden ikuspuntuetik soilik. makinari berdin zaio zu mikel, amaia edo jontxu izatea; betetzen dituen akzioak beti dira berdinak. zein da horren interaktibitatea? nire garbigailua interaktiboa da ere? hiru garbiketa programa desberdin hautatu ditzazket! benetako interakzioa nahi izanez gero, kalera joan eta autobuseko ilaran kolatu, eta atzeko atsoak emango dizun zaplastekoa bai izango dela interaktiboa. hor bai, zeuk egiten duzuna benetan aldatzen du emaitza.

eta bigarren galdera: zer gertatzen da imajinazioarekin? alde batetik, programak erakusten dituen paretan, pertsonaiak, margoan ikusten diren berdinak dira. zertarako behar dugu, ez al da interesgarriago margoa zuzenki begiratzea? zergatik beti bitartekariak? eta zergatik irudi finkatu bat jarri artelan batek kontatzen digun istorioari? ez al da, bada, artearen dohaina geure ametsak piztea, nahiz eta kursia iruditu? eta beste post baterako utziko dut museotan bideojokuekin jendea entretenitzeko ohitura gaixoa, artea berez interesgarria eta dibertigarria izan daitekeela erakutsi ordez hainbeste azaltzen dena.

mila esker, baina ez. ez dut beste batzuk nik buruan ditudan irudiei forma jartzea nahi. mundu ez interaktiboa nahiago dudala uste dut.


estoy harta! empezó con los videojuegos y ahora la maldita palabra aparece en todas partes. además, como en los casos de otras palabras que también se utilizan demasiado (como democracia o terrorismo), casi siempre se le dá un sentido inapropiado. cómo hay que decirlo?? si darle a un botón es interactividad, mi ascensor es un juego interactivo!

el otro día vi en la tele que un grupo de jóvenes informáticos ha creado el programa que supondrá la revolución de los museos de arte. con él, puedes entrar en el famoso cuadro de las meninas. es decir, de pronto estás detrás de la princesa margarita, ves la coronilla de velázquez y puedes hacer una panorámica del cuarto. puedes ver los cuadros en las paredes, las espaldas de los personajes, tienes el espejo frente a ti. y lo presentaban como si fuera una buena invención!

tengo dos preguntas frente a esto: la primera, dónde está aquí la interactividad? le des al botón que le des, el programa sólo te enseña esa habitación, y desde puntos de vista que han sido programados previamente. a la máquina le da igual que seas mikel, amaia o jontxu; las acciones que realiza siempre son las mismas. cuál es la supuesta interactividad? mi lavadora también es interactiva? puedo elegir tres programas de lavado diferentes! si quieres interactividad, sal a la calle y cuélate en la cola del autobús, y el tortazo que te va a dar la vieja de atrás sí que va a ser interactivo. ahí sí, tus acciones realmente tienen una consecuencia.

y la segunda pregunta: qué pasa con la imaginación? por una parte, las paredes y los personajes que se ven en el programa son los mismos que aparecen en el cuadro. para qué necesitamos el programa, no es más interesante mirar el cuadro directamente? para qué siempre intermediarios? y por qué poner una imagen fijada a la historia que nos cuenta una obra de arte? no es el poder del arte encender nuestros sueños, aunque suene muy cursi? y dejo para otro post la enfermiza costumbre de entretener con videojuegos en los museos, en vez de enseñarle a la gente que el arte por sí mismo puede ser interesante y divertido.

muchas gracias, pero no. no quiero que otros les pongan forma a las imágenes que tengo en la mente. creo que prefiero el mundo no interactivo.

2007-11-14

zortzi gauza... zergatik ba zortzi?

rapaza do arcok bidalitako enkarguari jarraituz, herrikoa jarriko naiz eta euskarari buruz, hizkuntza bezala, gustatzen zaizkidan zortzi gauza aipatuko ditut. hori bai, ez diot lista gero inori bidaliko, dagoeneko denek egin baidute. beti ere atzerapenarekin...

. ez duela beste edozein hizkuntzarekin inolako loturarik (autismoa nolabait...)
. chomskyri hileak puntan jarri zizkiola subjektuari buruzko tesiak garatzeko orduan
. inork ez dakiela nire izena nola ahozkatzen den... arazoak ematen dituen arren
. nire izena irakurriz jendeak ez dakiela inoiz tasmaniakoa edo moldaviakoa ote naizen
. preposizio bakoitzarako deklinabide modu bat dugula, eta ondorioz ez ditugula beste hizkuntzak ikasteko orduan preposizioekin dituzten arazoak (badakit gezurra dela, baina utzidazue utopiaren ametsa...)
. ez dagoela generorik
. hainbeste euskalki dauzkagula, ez dugula elkar ulertzen, eta bizkaitarren berearekin burugogor jarraitzen dutela
. europako hondarerik zaharrenetarikoa mantentzeko betebeharra ezartzen digula hitz egiteak


siguiendo el encargo de la rapaza do arco, me voy a poner de mi pueblo y voy a escribir ocho cosas que me gustan del euskera como lengua. pero no le voy a mandar la lista a nadie, porque prácticamente todo el mundo la ha hecho ya. siempre con retraso...

. que no tiene nada que ver con ninguna otra lengua (un cierto autismo...)
. que le puso los pelos de punta a chomsky a la hora de desarrollar tesis sobre el sujeto
. que nadie sabe cómo se pronuncia mi nombre... aunque me dé muchos problemas
. que leyendo mi nombre, la gente se pregunta si seré de tasmania o de moldavia
. que tenemos un modo de declinación para cada preposición y, por lo tanto, nos evitamos los problemas que surgen con las preposiciones al aprender otros idiomas (sé que es mentira, pero dejadme el sueño de la utopía...)
. que no hay géneros
. que tenemos tantos dialectos que no nos entendemos, y que los bizkainos se siguen aferrando cabezonamente al suyo
. que, para mantener uno de los restos culturales más antiguos de europa, tenemos la obligación de hablarlo

2007-10-23

telitas

¡he vuelto! Perdonad que el primer post vaya en castellano solo y sea un poco largo; es un artículo de opinión que escribí el 13 de octubre en el semanal cultural Mugalari que sale con el periódico Gara. Volveré a la política bilingüe en el próximo post. Espero vuestra opinión.

TELITAS

Nadie dijo que ser mujer en el mundo (del arte) fuera fácil. Tal vez nadie lo dijo porque era obvio que no lo era, o tal vez todo lo contrario: porque es mejor no decir esas cosas. Por una razón o por otra, hay varios hechos que se pasan por alto, y uno que llama especialmente la atención es la separación en base al género entre algunos materiales artísticos, y la subsiguiente aura de inferioridad que emana de ella.

Pongamos el ejemplo de Goldsmiths College, una de las escuelas de arte más prestigiosas del mundo. Esta facultad es conocida por desarrollar un discurso crítico artístico en torno a los temas más candentes de la actualidad. No obstante, resulta extraño observar que este curso académico 2007-2008 será el primero en el que la sección de postgraduado de Bellas Artes no esté dividida en dos partes. Hasta hace literalmente tres días, existía un Master de Bellas Artes que englobaba todas las especialidades (performance, instalación, nuevas tecnologías, pintura, vídeo…) excepto una: Textiles, que se consideraba un Master independiente.

Para evitar confusiones, cabe especificar que el Master en Textiles no se trataba de diseño de tejidos o de moda. Simplemente, las obras que se desarrollaban en esta especialidad tenían la característica de realizarse con tejidos.Por supuesto, si preguntamos en el colegio, nos dirán que el discurso feminista es cosa de los ochenta, tirando a moderno en estos tiempos post, y que está completamente superado; que es más provechoso concentrarse en otras cuestiones realmente importantes..

Con esto no pretendo decir que Goldsmiths sea conservadora y reaccionaria en comparación con otras escuelas; simplemente, que siempre ha habido clases, y que es difícil recordar cuál es el último trabajo textil que vimos en una exposición de arte contemporáneo. Las “telitas” son “cosas de mujeres” que, después del apogeo feminista de los 70 y los 80, han caído en el olvido y el menoscabo. Más concretamente, son cosas de mujeres en su casa, para pasar el rato, en plan hobby. El arte es otra cosa.

Ser mujer y trabajar con materiales textiles es, por lo tanto, muy arriesgado. Hay varias opciones. La primera es que te consideren una radical feminista desde el primer momento en que tocas la aguja; curiosamente, nadie consideró a Chillida un radical machista por empeñarse en dominar los metales, al más puro estilo de la edad de hierro, si lo observamos desde un punto de vista estrictamente matérico. Y es cierto que cada material tiene una significación propia, pero parece que ninguno tanta como los textiles en manos de una mujer.

La segunda opción es que consideren tu trabajo “femenino” y “agradable”, con todo lo que estos dos adjetivos, y sobre todo el primero, comportan. Esto le ocurrió, por ejemplo, a la artista lusa Joana Vasconcelos, hasta que decidió crear una lámpara de tampones, que sí implicaba elementos claramente femeninos, pero desde luego no tan claramente agradables. No obstante, se siguió hablando de un toque sutil y delicado que siempre me costó ver, a pesar de –o tal vez precisamente por- apreciar el trabajo de la artista.

Por último, existe la opción del toque étnico. La justificación perfecta para la utilización de técnicas textiles reside en proceder de una cultura no europea. Así, en Documenta, Xiaoyuan Hu, presentó una instalación de bordados de gran belleza plástica y sencillez esquemática. Esto es aceptable, puesto que seguramente está reinterpretando su cultura y sus orígenes, y nos es sencillo comprenderlo así. En cambio, jugando con hipótesis, si una artista danesa llevara a cabo un análisis de deconstrucción matérica y formal en un tapiz de tela, a muchos les parecería absurdo y puramente “artesanal”.

Pero lo que resulta más asombroso en este debate es que todos los significados aplicados a los textiles en manos de mujer desaparecen cuando son los hombres quienes los utilizan. Es el caso de Yinka Shonibare, el más conocido ex alumno del Master de Textiles de Goldsmiths (escandalosamente, puesto que la inmensa mayoría de estudiantes son mujeres, de las que no sabemos nada). O de Sergej Jensen, a quien la galería White Cube de Londres ha dedicado este año una exposición individual. La obra de Jensen se define técnicamente como patchwork, y su contenido no es más interesante que el del trabajo de muchas mujeres ignoradas por el mundo del arte y consideradas meras artesanas. Es incomprensible cómo estas consideraciones –y desconsideraciones- pasan desapercibidas en un mundo del arte supuestamente abierto a todo tipo de intercambios, interferencias e interrelaciones.

2007-07-19

ESTRATEXIA

después de una larga ausencia, mi fiel colaborador qpdbqp me echa una mano para poder seguir al día... una buena mano, además.



Abaddón el Exterminador, Á Espera de Godot, Rebelión en la Granja, Manhattan Transfer, Iannis Ritsos, Kenzaburo Oe...
De por que ao final me decantei por “La vuelta al mundo en 80 días” non me pidades explicación. Mérito abondo é admitilo publicamente.


Pero, en calquera caso, agora que xa vou na páxina 60, non me estou arrepentindo porque, alá pola páxina 44, o señor Verne bota man dun recurso narrativo que merece toda a miña fascinación. Explícoo.


Imaxina por un intre que te chamas Jules, que es francés, que vives no século XIX e que, polo tanto, tes a cara cuberta dunha espesa barba. Es un escritor consagrado. Aínda que os expertos nunca falarán ben de ti, vives da túa inventiva e a xente aclámate. Con todo, os teus libros anteriores puxeron o listón moi alto e cada vez é máis difícil superarte a ti mesmo. A última idea que che anda pola cabeza é escribir unha novela sobre un home que pretende dar a volta ao mundo en só 80 días. O malo é que tes innumerables compromisos e, polo tanto, non dispós de moito tempo libre. Iso significa que non poderás percorrer o mundo por ti mesmo para documentarte e terás que recoller toda a información necesaria dos xornais, das enciclopedias ou entrevistándote con aventureiros e colonizadores. Lamentablemente, o mundo aínda é pouco coñecido e, se cadra, haberá determinadas partes do percorrido das que os dados que manexas son preocupantemente escasos.


Deste xeito, a túa próxima novela corre o risco de resultar descolorida, fácil, irreal, superflua, pobre, baleira... Non sendo que os teus recursos de narrador che dean unha solución.


Estas cousas eran nas que eu pesaba mentres empezaba a ler o libro, ata que cheguei á páxina 44 e descubrín como o señor Verne foi quen de salvar ese obstáculo:
Os protagonistas acaban de chegar a Suez procedentes de Brindisi. Viaxan a bordo dun barco chamado Mongolia. O barco permanecerá fondeado no porto durante unhas horas mentres fai a repostaxe, posto que en realidade a liña continúa percorrendo todo o Mar Roxo ata rematar na India, concretamente en Bombai. E mirade o que conta o libro de Phileas Fogg nun momento coma ese:


“Después se hizo servir el desayuno en su camarote. Y, por lo que respecta a una visita a la ciudad, ni se le pasó por la imaginación pues pertenecía a esa raza de ingleses que delegan en sus criados la visita a los países que atraviesan”.


Así é como un prosista do XIX pasa sen despeitearse por riba das dificultades e desliza a desculpa argumental perfecta para as puntuais faltas de documentación.

Que grande Jules Verne :-)

2007-06-16

xa que nos diron premio...

foi un gran pracer traballar con dbqpdb (eu creo que se nota e que por iso nos premiaron), e xa estamos pensando nos próximos retos aos que nos imos enfrentar xuntos. por agora, déixovos con unha representación non moi representativa, porque é un pouco complicado presentar un extracto e que se comprenda a idea do retalo en xeral, de "fiestras", a obra que nos premiaron no concurso "galicia en euskadi". a ver que vos parece!

Ao abrir a fiestra e ver, con ollos madrugadores, a construción que xurdiu da noite nas arcadas da casa das Pomas, Xosefa a solteira non pode evitar que dúas ideas formen unha encrucillada na súa imaxinación: as escenografías que creou durante tantos anos e o contraste coa despreocupación por calquera coherencia material ou formal.
Despois de dubidar por algúns segundos, decide que lle fai graza. A fiestra de pvc encravada na parede de ladrillos que tapa o arco, o horrible e característico tellado de uralita que sobresae baixo a perfecta mampostaría da antiga casa crea un efecto impoñente. Ve ao mozo veciño, o basco que se mudou hai pouco, mirar a aparición con curiosidade divertida.


Unir as súas dúas metades nun só refuxio. Levar o que tanto marca a súa aldea, as construcións desmembradas, a Santiago, que tanto a marcou a ela. Pedir silenciosamente que Santiago a siga ata onde a incerteza a leve.

Dende a fiestra da cociña, a súa fiestra da Rúa Nova, cunha cunca de te quente entre as mans que traballaron clandestinamente toda a noite, observa a Xosefa a solteira, esa muller singular, sorrir á súa gorida dende a fiestra do piso de abaixo. Observa a Urtzi volver e mirar a construción co seu humor particular.
Quitarana pronto, está segura. Pero non lle importa. A súa aportación a Santiago xa está feita. Laura deixa caer ao chan o unicornio de cristal.

2007-06-11

sarituak!

bakarrik hitz pare bat esateko hemen idazten duen hau eta dbqpdb bere kolaboratzailea sarituak izan garela! orain dela iada egun batzuk, bai, baina beti ahazten zait idaztea... emango dizuegu argitalpenaren berri! (luzerako izan daiteke...)

sólo unas palabras para deciros que la que escribe aquí y su colaborador dbqpdb hemos sido premiados! hace ya unos cuantos días, pero siempre se me olvida escribir... os mantenemos al tanto de la publicación! (y puede tardar...)

2007-06-01

la imposibilidad de comisariar un degree show (II)

(castellano más abajo)

behingoz iritxi naiz iritxi beharreko lekura, lanez, bileretaz eta erdi kontrolatutako zorakerien aste baten ondoren. badakit galdera bakarra zuen buruetan dabilela: nola lortu zuten begirak eta anak goldsmithseko interim showa komisariatzea?

ez zen erraza izan, ene lagun maiteak. gure taldean hamaika artista zeuden: david, yiorgos, vasiliki, sule, junko, masako, chris, conrad, chikako, tomomi eta ruth. hasiera batean aukeratutako gaia sainsbury’s zen, londoneko supermerkatu sare garrantzitsu bat. horrekin goldsmiths “markaren” garrantzia isladatu nahi genuen, artistengan oso pertsonalitate zehatza ezartzen saiatzen dena, unibertsitatearekin lotu ahal daitekeena, eta baita suposatutako kritikalitate bat ere(hala esan ahal da?), azkenean konformismo progre batean geratzen dena. ideia argi zegoen; nola gauzatu, aldiz, ez horrenbeste.

bilera eta eztabaida askoren ondoren, interim showa egitearen izaera bera, eromen bat izateaz gain, aurretik azaldu bezala, goldsmithsek guregandik espero zuena zela erabaki genuen. alegia, berriz ere bere barne gaituen sistematik ezin aldentzearen arauean erortzen ginen. sulerengandik iritxi zen lehen ideia, hau da, erakusketarik ez egitearena, paretak zuriz eta laranjaz margotu eta sainsbury’s hitza idaztearena. baina baziren erakutsi nahi zuten lan bat iada prestatua zuten pertsonak.

beraz davidek kontrako ideia aurkeztu zuen: egin dezagun lanez hain beteta dagoen erakusketa bat zein eskolak bultzatzen duen superprodukzioa erakutsi eta lanak banan-banan erreparaezinak egiten dituena. ggin dezagun instalazio kolektibo bat, denon lanak beraien artean nahasten dituena.

hau da emaitza, hainbat egorekin burrukatu eta gero lortutakoa. zuen iritziaren zai geratzen gara.


por fin llego a donde debía, después de una semana de trabajos, reuniones y locuras semicontroladas. sé que sólo había una pregunta en vuestra cabeza desde hace tiempo: ¿cómo consiguieron begira y ana comisariar el interim show de goldsmiths?

no fue fácil, queridas amigas. nuestro grupo contaba con once artistas: david, yiorgos, vasiliki, sule, junko, masako, chris, conrad, chikako, tomomi y ruth. el tema que habíamos elegido en un principio era sainsbury’s, que es una importante red de supermercados de londres. con ello queríamos reflejar la importancia de la “marca” goldsmiths, que intenta imprimir en sus artistas una personalidad muy concreta que sea reconocible con la universidad, y una supuesta criticalidad (¿se dice así en castellano?) que, en realidad, se queda en un conformismo progre. la idea estaba clara; cómo llevarla a cabo, no tanto.

después de muchas reuniones y debates entre tod@s, llegamos a la conclusión de que el hecho de hacer un interim show, además de una locura, como expliqué en el anterior post, era precisamente lo que goldsmiths esperaba de nosotros. es decir, que caíamos en la misma regla de no poder escapar al sistema que nos alberga. la primera idea surgió de sule, que propuso no hacer exposición, pintar las paredes de blanco y naranja y escribir la palabra sainbury’s en ellas. pero ya había personas que habían preparado un proyecto que querían exponer.

así que david propuso la idea contraria: hagamos una expo tan llena de cosas que muestre la superproducción a la que nos intenta someter la escuela, y haga que las obras sean indiscernibles independientemente. hagamos una instalación colectiva en la que todas las obras de todos se confunden unas con otras.

este es el resultado después de pelearnos con un par de egos. esperamos vuestra opinión.